مصوبه سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی
ا.ص
مصوبه سند ملي گياهان دارويي و طب سنتي
مقدمه سرزمين ايران كشوري ممتاز و با رتبه بالا از نظر غناي گياهي و تنوع زيستي و داراي 11 اقليم از 13 اقليم شناخته شده جهاني است . براساس نظر گياه شناسان و پ‍‍ژوهشگران ، تعداد گونه هاي گياهي ايران در حدود 8000 گونه است كه از نظر تنوع گونهاي حداقل دو برابر قاره اروپاست . تحقيقات نشان داده است كه بيش از 2300 گونه از گياهان كشور داراي خواص دارويي ، عطري ، ادويه اي و آرايشي ـ بهداشتي هستند . به علاوه 1728 گونه از اين گياهان به عنوان گياهان بومي ايران ميباشند ، منحصراً در سرزمين ايران رويش كرده و به عنوان يك ظرفيت انحصاري در كشور محسوب مي شوند . حجـم تجـارت جهاني گياهان دارويـي از 60 ميليارد دلار در سـال 1996 به 100 ميليارد دلار در سال 2010 افزايش يافته است و بر اساس پيشبيني بانك جهاني در سال 2050 گردش مالي و تجارت جهاني متمركز و مبتني بر گياهان دارويي و داروهاي گياهي به حدود 5000 ميليارد دلار خواهد رسيد . در اكثر كشورهاي توسعهيافته ، طب سنتي در ابعاد مختلف تحت حمايت دولت قرار گرفته و سهم خوبي از تأمين سلامت مردم را در سيستم سلامت كشور به عهده گرفته است . طب سنتي چين 40 درصد خدمات بهداشتي ـ درماني را در اين كشور بر عهده دارد ؛ پوشش بيمه اي هزينة درمان ، دارو و خدمات طب سنتي در ژاپن ، چين ، كره و ويتنام بهصورت كامل است و در كشورهاي آلمان ، استراليا ، نروژ ، انگلستان ، كانادا و آمريكا قسمتي از هزينه ها توسط سازمان هاي بيمه پرداخت مي شود . با توجه به افزايش حجم تجارت جهاني گياهان دارويي و فرآورده هاي آن ، پيشينه غني ايران در طـب سنتي و نيز اينكه در نقـشه جامع علمي كشور ، گياهان دارويي در اولويت الف حوزه علوم پايه و كاربردي و طب سنتي در اولويت ب حوزه سلامت قرار گرفتهاند ، بديهي است براي هدايت حركت احياء و توسعه گياهان دارويي و طب سنتي ايران با استفاده بهينه از تمامي منابع ملي ، داشتن يك سند علمي كه به همه نكات لازم توجه كافي مبذول داشته باشد امري واجب و اجتنابناپذير است .
ماده 1 : تعاريف اختصاصي
1ـ بخش گياهان دارويي و طب سنتي بخش گياهان دارويي و طب سنتي شامل كليه نهادها و عوامل دخيل در امر بهره برداري از گياهان دارويي و اسانسدار و فناوري هاي توليد فرآوردههاي دارويي ـ غذايي ـ بهداشتي با منشأ گياهي و نيز كليه مراكز و دستاندركاران در امر خدمات و آموزه هاي مكتب پزشكي سنتي ايران ( طب سنتي ) مي باشد . اين بخش از دو حوزه « گياهان دارويي و فرآوردههاي گياهي » و « طب سنتي » تشكيل شده است .
2ـ گياه دارويي به گياهي كه بهطور مستقيم يا غيرمستقيم تمام يا اجزايي از آن بهصورت تازه يا خشكشده و يا مواد مؤثره استخراجي از آن بهمنظور اثرات بهداشتي ، پيشگيري و درماني در بدن انسان ، حيوانات و ديگر گياهان بهكار ميرود ، گياه دارويي گفته مي شود .
3ـ داروي گياهي هرگونه فرآورده دارويي كه منحصراً ، از نظر اجزاء متشكله فعال ، شامل يك يا چند ماده گياهي فرآورينشده يا يك يا چند تركيب گياهي فرآوريشده و يا تركيبي از هردو با فرمولاسيون گوناگون براي عرضه در بازار دارويي جهت تشخيص ، پيشگيري ، كمك به اعمال فيزيولوژيك ، درمان و حفظ بهداشت بدن انسان ، حيوانات و ساير گياهان به كار مي رود .
4ـ طب سنتي به مجموعه تمامي علوم و تجربيات نظري و عملي شامل كليه اقدامات بهداشتي ، رويكردها ، اطلاعات و باورهايي كه به اشكال مختلف دارويي ، براي حفظ سلامتي و همچنين پيشگيري ، تشخيص و درمان بيماري ها بهكار مي روند و به صورت گفتاري يا نوشتاري از نسلي به نسل ديگر در يك منطقه جغرافيايي انتقال مي يابند و همچنين قابليت روزآمد شدن با حفظ چارچوبهاي اساسي را دارا ميباشند ، طب سنتي گفته مي شود . خصوصيات ذاتي طب سنتي كلنگري به موضوع انسان ، توجه به معنويات و اخلاقيات ، نتيجهگرايي در درمان ، تكيه بر روشهاي طبيعي و كمعارضه ، بيمارمداري و تناسب با فرهنگ عمومي به دليل پيشينه طولاني ميباشد .
5 ـ فرآوردههاي گياهي مواد گياهي كه به صورت خام و يا فرآوريشده به منظور كاربرد در پزشكي ، دامپزشكي و گياهپزشكي و نيز كاربردهاي تجاري ، صنعتي ، غذايي و بهداشتي استفاده ميشوند و شامل داروهاي گياهي ، فرآورده هاي طبيعي و مكمل با منشأ گياهي ، افزودني هاي غذايي و طعم دهنده ها ، رنگدهندهها ، عرقيات و عصارهها و اسانسها ، فرآورده هاي آرايشي و بهداشتي و كنترل كننده آفات و بيماريهاي گياهي ميباشد ، فرآورده هاي گياهي گفته مي شود .
6 ـ فرآوردههاي طبيعي به فرآوردههايي كه از مواد طبيعي حاصل از گياهان ، جانوران ، ميكروارگانيسمها و معادن استخراج مي شوند ، از قبيل داروهاي طبيعي ( جامد ، نيمه جامد و مايع ) ، مواد اوليه طبيعي ( عصاره و اسانس ) ، فرآورده هاي گياهي دارويي ، فرآورده هاي فرآورينشده ، فرآورده هاي طب سنتي ، داروهاي مشابه درماني و فرآورده هاي تشخيص حساسيت ، فرآورده طبيعي گفته مي شود .
ماده 2 : ارزشهاي بنيادين با توجه به مباني ارزشي نظام علم و فناوري نقشه جامع علمي كشور و تأكيد بر حاكميت جهان بيني توحيدي اسلام ، عدالت محوري ، اخلاق محوري ، ثروت آفريني ، هماهنگي با محيط زيست و اهميت كرامت انساني ، مباني ارزشي سند ملي گياهان دارويي و طب سنتي عبارتند از :
1ـ اعتقاد به انحصار شفا براي خداوند و وسيله بودن طب براي تحقق اراده الهي در شفاي بيماران ؛
2ـ آميختگي طب سنتي ايراني با آموزه هاي اخلاقي و تعهد ديني و ضرورت مراعات دقيق موازين اخلاقي در تمام مراحل آموزش ، پژوهش و ارائه خدمات پزشكي در عالي ترين سطح ؛
3ـ عدالت محوري در توسعه بخش گياهان دارويي و طب سنتي و برخورداري از دستاوردهاي آن ؛
4ـ اعتقاد راسخ به حفظ سلامت و بهداشت جسم و جان در آموزه هاي دين ؛
5 ـ اخلاق محوري ، تقدم مصالح عمومي بر منافع فردي و گروهي ، تقويت روحيه تعاون و مشاركت و مسئوليت پذيري آحاد علمي و نهادهاي مرتبط با آن ؛
ماده 3 : چشم انداز با ايمان به ياري پروردگار و تكيه و توكل بر او و براي تحقق چشم انداز بيست ساله جمهوري اسلامي ايران در افق 1404 هجري شمسي بخش گياهان دارويي و طب سنتي داراي ويژگيهاي زير خواهد بود : 1
ـ بهره مند از سرمايه و منابع مادي و معنوي داخلي و مزيت ها و زيرساخت هاي بومي و پيشرفته ، داراي سهم برتر منابع انساني در كشور و منطقه ؛
2ـ مولد ارزش افزوده اقتصادي ، داراي توان رقابت جهاني و رتبه اول صادرات گياهان دارويي و فرآورده هاي گياهي در منطقه ؛
3ـ پيشتاز در مرزهاي دانش و فناوري گياهان دارويي و طب سنتي و كسب مقام نخست علمي در سطح منطقه ؛
4ـ مورد وثوق و افتخارآفرين براي آحاد جامعه در ايران و جهان ؛
5 ـ شكوفا ، نوآور و داراي نقش مؤثر و برجسته در نظام سلامت كشور از طريق شـيوه هاي عالمانه و مبتني بر شواهد ، ايمن ، با كيفيت ، مؤثر و قابل دسترس براي آحاد جامعه ؛
6 ـ مرجعيت علمي در جهان با تكيه بر گياهان دارويي بومي و انحصاري ايران و ميراث مكتوب غني پزشكي ايران .
ماده 4 : سياست هاي كلان
1ـ اهتمام به مديريت دانش در بخش گياهان دارويي و طب سنتي
2ـ خوداتكايي ، اشتغال زايي و استفاده حداكثري از توان داخلي در بخش گياهان دارويي و طب سنتي
3ـ مشاركت حداكثري بخش خصوصي ، تعاوني ها ، نهادهاي غيردولتي و سرمايه گذاران خارجي و تأكيد بر هماهنگي و انسجام بين نهادها 4ـ رعايت اصول ايمني زيستي در چارچوب پروتكل هاي جهاني پذيرفته شده در كشور
5 ـ استفاده حداكثري از طبيعت و فرآورده هاي طبيعي در راستاي سلامت انسان و رفاه اجتماعي با حفظ چرخه هاي اكوسيستمي طبيعت 6 ـ كاهش تصدي گري دولت ، تقويت بخش خصوصي و حمايت از ايجاد و توسعه كمي و كيفي شركت هاي دانش بنيان
7ـ توجه به بنيانهاي فلسفي طب سنتي با تقدم نگرش پيشگيري در برابر درمان
8 ـ تخصصگرايي و اجتناب از نسخهپردازي عاميانه و اجتناب از خرافات و خرافات زدگي در طب سنتي و گياهان دارويي
9ـ حفظ ذخاير ژنتيكي گياهان دارويي بومي و انحصاري كشور
10ـ كاربردي سازي آموزش هاي طب سنتي در رشته هاي مختلف گروه پزشكي و دامپزشكي
11ـ استفاده از كم عارضه ترين روش ها در درمان هاي گياهي و طب سنتي ؛
ماده 5 : اهداف ، راهبردها و اقدامات با توجه به ويژگي هاي منحصر به فرد دو حوزه گياهان دارويي و فرآورده هاي گياهي و همچنين طب سنتي ، اهداف ، راهبردها و اقدامات اين حوزه ها بهصورت مجزا و بهتفكيك بهشرح ذيل مي باشد : 5ـ1 حوزه گياهان دارويي و فرآوردههاي گياهي الف ) اهداف ( در افق 1404 )طبيعي
1ـ كسب سهم 20 درصد ارزش بازار داروي كشور توسط محصولات تأييدشده مبتني بر داروهاي گياهي و محصولات
2ـ كسب سهم20 درصد ارزش بازار داروي حوزه دامپزشكي كشور توسط محصولات تأييدشده مبتني بر داروهاي گياهي و محصولات طبيعي 3ـ افزايش صادرات گياهان دارويي و فرآورده هاي دارويي گياهي و فرآورده هاي گياهي براي حضور در بين 10 كشور اول جهان
4ـ كسب 3 درصد سهم توليد علم حوزه گياهان دارويي و فرآورده هاي دارويي گياهي در عرصه جهاني
5 ـ كـسب 1 درصـد سهم ثبـت اختـراع جهاني در حـوزه گياهان دارويـي و فرآورده هاي آن
6 ـ ثبت و تحت پوشش قرار دادن كليه گونه هاي انحصاري و بومي و يا در حال انقراض گياهان دارويي كشور در سامانه هاي حفاظت ملي
7 ـ كاهش سطح برداشت رسمي و غير رسمي از عرصه هاي طبيعي به 200 هزار هكتار در افق1404
8 ـ افزايش سطح زير كشت گياهان دارويي و اسانس دار به 500 هزار هكتار در افق 1404 ب )
راهبردها
1ـ بازنگري ، اصلاح ، ساده سازي و روزآمد كردن قوانين ، مقررات و استانداردهاي مربوطه در حوزه گياهان دارويي و فرآورده هاي گياهي
2ـ سامان دهي نظام آموزش ، پژوهش و توسعه فناوري و نوآوري درحوزه گياهان دارويي و فرآورده هاي گياهي
3ـ ترويج ، اطلاعرساني و فرهنگسازي در حوزه گياهان دارويي و فرآورده هاي گياهي
4ـ ايجاد انسجام و همكاري هاي مستمر و مؤثر ميان مؤسسات ، شركت ها و تشكل هاي مرتبط با حوزه گياهان دارويي اعم از دولتي يا خصوصي
5 ـ گسترش همكاري هاي بينالمللي در علوم و فناوريهاي حوزه گياهان دارويي
6 ـ ساماندهي فرآيندها و ساختارهاي نظارت و ارزيابي بر كليه فعالين و فعاليت ها در حوزه گياهان دارويي
7 ـ ساماندهي توليد و توزيع ، بازار و صادرات محصولات و خدمات در اين حوزه و تجاريسازي دستاوردهاي علمي و فناوري در آن
8 ـ ساماندهي مديريت منابع و حفاظت از منابع پايه با تأكيد بر توسعه سطح كشت ، پرورش ، جمع آوري و فرآوري صنعتي گياهان دارويي
9ـ حفاظت از گونه هاي گياهي انحصاري كشور و جلوگيري از خروج نمونه و يا اطلاعات مربوط به اين گونه ها از كشور
10ـ بهره گيري بهينه از رهنمودهاي اسلامي در عرصه گياه شناسي ، تغذيه و بهداشت و درمان
ج ) اقدامات
1ـ تهيه و تنظيم آيين نامه ها ، طرح ها و لوايح به منظور اصلاح و ساده سازي قوانين و ارائه آنها به مراجع ذيصلاح براي تصويب
( 1 ) 2ـ تهيه و تدوين استانداردهاي ملي براي محصولات حوزه گياهان دارويي و صادرات و واردات آن و ارائه آن به مراجع ذيصلاح براي تصويب ( 1 ) 3ـ راه اندازي انستيتو تحقيقاتي ملي و مركز بين المللي تحقيق و توسعه در زمينه گياهان دارويي و فرآورده هاي گياهي تا سال 1404 ( 2 ) 4ـ ساماندهي اسناد علمي و ميراث دانشمندان اسلامي
( 2 ) 5 ـ تسريع ، تسهيل و الزام آور كردن مراحل مربوط به ثبت و انجام تحقيقات و آزمايش هاي باليني براي داروهاي گياهي
( 2 ) 6 ـ ايجاد و توسعه گرايش ها ، دوره ها ، رشته ها و ميان رشته هاي تخصصي حوزه گياهان دارويي و فرآورده هاي گياهي با توجه به نياز كشور و بر اساس آمايش آموزش عالي و پژوهش كشور
( 2 ) 7ـ استفاده از ظرفيت رسانه ملي و حمايت از اطلاعرساني در رسانه هاي عمومي و تخصصي و برگزاري نمايشگاهها و جشنواره هاي ملي و بين المللي در حوزه گياهان دارويي
( 3 ) 8 ـ استفاده از ظرفيت آموزش و پرورش براي ترويج اهميت گياهان دارويي در سطح آموزش ابتدايي تا متوسطه
( 3 ) 9ـ ساماندهي و ايجاد تشكل هاي قانوني براي ايجاد ارتباط مؤثر و منطقي بين توليدكنندگان با مصرف كنندگان و يا شركت هاي دارويي ، همچنين توسعه صادرات در حوزه گياهان دارويي و فرآورده هاي گياهي
( 4 ) 10ـ جذب ، انتقال و بوميسازي علوم و فناوري هاي پيشرفته ساير كشورها در حوزه گياهان دارويي
( 5 ) 11ـ ايجاد نشان تجاري ملي و همچنين نشان هاي تجاري مشترك با ساير كشورها براي صادرات محصولات اين حوزه
( 5 ) 12ـ رصد و آينده نگاري توسعه صنعت داروهاي گياهي
( 5 ) 13ـ ساماندهي و توسعه فعاليت هاي اقتصادي مجاز اين حوزه مبتني بر تأييديه هاي معتبر و ممانعت از فعاليت هاي غير مجاز
( 6 ) 14ـ ايجاد سيستم نظارت بر بازار و مراكز عرضه محصولات و خدمات در حوزه گياهان دارويي به ويژه عطاري هاي سنتي
( 6 ) 15ـ حمايت از تجاريسازي و توليد صنعتي دستاوردهاي بخش گياهان دارويي و فرآورده هاي گياهي منطبق بر شاخص هاي مصوب
( 7 ) 16ـ حمايت از پايلوت هاي تجاري سازي محصولات ، روشها و يا فرآيندهاي با فناوري بالا و نوآوريهاي تأثير گذار مرتبط با صنعت گياهان دارويي و داروهاي گياهي
( 7 ) 17ـ برنامه ريزي براي پوشش كامل بيمه اي داروهاي گياهي ثبت شده
( 7 ) 18ـ رصد ، شناسايي و معرفي بازارها و محصولات داروهاي گياهي و فرآورده هاي گياهي و طبيعي در سطح ملي و بين المللي
( 7 ) 19ـ حمايت از تأسيس و ساماندهي مراكز خريد ، تهيه و توزيع گياهان دارويي و داروهاي گياهي و فرآورده هاي گياهي و بورس گياهان دارويي
( 7 ) 20ـ حمايت از ايجاد مراكز توليد گياهان دارويي مادري شامل بذر ، نشاء ، نهال
( 7 ) 21ـ حمايت از نوسازي و به روز رساني صنايع مرتبط با فرآوري گياهان دارويي
( 7 ) 22ـ ايجاد مركز مطالعات بازرگاني بينالمللي ، بستهبندي و برندسازي در حوزه گياهان دارويي و فرآورده هاي گياهي
( 7 ) 23ـ حمايت از توسعه كمي و كيفي كشت انبوه و زراعت آن دسته از گياهان دارويي كه برداشت بي رويه از آنها به عرصه هاي جنگل و مرتع كشور آسيب مي زند
( 8 ) 24ـ حمايت از كشت گياهان دارويي ساير اقليم ها در كشور
( 8 ) 25ـ برنامه ريزي براي توسعه كشت و اهلي كردن گونه هاي مهم گياهان دارويي و داراي ارزش اقتصادي
( 8 ) 26ـ ايجاد بانك اطلاعات گياهان دارويي و فرآورده هاي گياهي كشور
( 8 ) 27ـ تقويت و توسعه بانك ژن انواع گونه هاي گياهان دارويي انحصاري يا در حال انقراض
( 9 ) 28ـ تدوين و اعلام فهرست گياهان دارويي اولويت دار كشور
( 9 ) 29ـ ايجاد مركز تحقيقات دارويي و فرآوردههاي گياهي مورد تأييد در قرآن و روايات
( 10 ) تبصره 1 : عرضه داروهاي گياهي انساني به بازار بايد به تأييد وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي برسد .
تبصره 2 : عرضه داروهاي گياهي دامپزشكي به بازار بايد با تأييد سازمان دامپزشكي كشور صورت پذيرد .
5 ـ2 حوزه طب سنتي و داروسازي سنتي
الف ) اهداف
1ـ كسب سهم 10 درصد ارزش بازار بهداشت كشور بر اساس قواعد و مباني طب سنتي از جمله رعايت اصول شش گانه سلامت
2ـ كسب سهم 4 درصد ارزش بازار درمان كشور
3ـ كسب سهم 2 درصد ارزش بازار داروي كشور توسط محصولات تأييد شده مبتني بر داروهاي طب سنتي
4ـ پوشش بيمه اي مناسب به منظور رسيدن به نرخ پرداخت از جيب 30% در حوزه طب سنتي
5 ـ ارتقاي سطح سلامت جامعه مبتني بر توسعه طب سنتي و بهره گيري از اصول شش گانه سلامت و نگرش كل نگر
6 ـ كسب رتبه نخست منطقه در رفع نيازهاي سلامت و پزشكي در حوزه طب سنتي و صدور خدمات ، دانش فني و فرآورده هاي گياهي و طبيعي به ميزان 20% از صادرات خدمات پزشكي كشور
7ـ افزايش ساليانه ثبت پتنت در اين حوزه و رسيدن به ثبت ساليانه 50 پتنت در سال 1404 در زمينه فرآورده هاي طب سنتي
ب ) راهبردها
1ـ بازنگري ، اصلاح ، ساده سازي و روزآمد كردن قوانين ، مقررات و استانداردهاي مربوطه در اين حوزه
2ـ سامان دهي و تعيين قلمرو فعاليت هاي طب سنتي در نظام سلامت و نظام آموزش و پژوهش پزشكي كشور
3ـ فرهنگ سازي و اصلاح نگرش جامعه نسبت به جايگاه طب سنتي و استقرار و ترويج روش زندگي و تغذيه سالم بر اساس آموزه هاي اين طب
4ـ اصلاح فرآيندها و ساختارهاي نظارت و ارزيابي حوزه طب سنتي
5 ـ ساماندهي و ارتقاي ظرفيت علمي ـ تخصصي ، مهارت هاي حرفه اي و جايگاه معنوي نيروي انساني متخصص و همچنين كتب درسي و منابع مرجع در حوزه طب سنتي و داروسازي سنتي
6 ـ گسترش همكاري هاي علمي و فناوري در سطح بين المللي در حوزه طب سنتي
7ـ گسترش ، تسهيل و ساماندهي ارائه خدمات در حوزه طب سنتي
8 ـ پشتيباني و حمايت مؤثر از تحقيقات بنيادي ، توسعه اي و كاربردي اولويت دار در حوزه طب سنتي و داروسازي سنتي
9ـ توسعـه داروسازي سنتـي براي پاسخگويي به مـصارف داخلي و رفع نيازهاي صادراتي
10ـ ايجاد و ساماندهي نهادهاي مؤثر در حوزه طب سنتي و داروسازي سنتي و حمايت از مؤسسات معتبر مردم نهاد در اين حوزه
11ـ تعميق و گسترش بنيان هاي معرفتي و فلسفي طب سنتي و ايجاد فرصت هاي عملي براي تعامل فعال و هم افزايي طب سنتي و طب مدرن
ج ) اقدامات
1ـ هماهنگي و ارتباط گيري مستمر با كليه مراكز قانون گذاري و اجرايي به منظور پيشنهاد ضوابط و مقررات مورد نياز اين بخش
( 1 ) 2ـ بازنگري و تعيين ضوابط و مقررات اعتبارسنجي براي تسهيل تأسيس مراكز آموزشي ، پژوهشي و خدماتي طب سنتي
( 1 ) 3ـ حمايت از ايجاد نهادهاي استاندارد و معتبر خدمات طب سنتي و داروسازي سنتي
( 1 ) 4ـ تدوين نظام نامه ارائه خدمات سلامت توسط دست اندركاران طب سنتي ايران به ويژه پزشكان و داروسازان متخصص در اين عرصه ( 1 ) 5 ـ حمايت از بهكارگيري خدمات طب سنتي در تمام سطوح نظام ارجاع و پزشك خانواده
( 2 ) 6 ـ ارائه « بسته خدمات طب سنتي ايراني » توسط كليه تيـمهاي پزشكي خانواده به عنوان اصليترين و عموميترين ركن نظام سلامت كشور به آحاد جامعه
( 2 ) 7ـ تهيه و تدوين محتواي آموزشي مناسب درخصوص مباني ، ارزشها ، فرهنگ ، آداب و ميراث پزشكي سنتي و حمايت از الحاق آن به كتاب هاي درسي آموزش و پرورش
( 3 ) 8 ـ طراحي ، تدوين و اجراي برنامه توانمندسازي گروههاي شاخص اجتماعي در زمينههاي طب سنتي و داروسازي سنتي بهمنظور ايفاي نقش براي آگاه سازي عمومي و ترويج آن
( 3 ) 9ـ ترويج آموزه هاي اسلامي ( قرآن ، عترت ) در حوزه سلامت و تغذيه
( 3 ) 10ـ ترويج سبك زندگي سالم بر مبناي تعاليم اسلامي منطبق بر طب سنتي ، در برنامههاي آموزش عمومي مردم با استفاده از ظرفيتهاي رسانه ملي ، مطبوعات ، مساجد و ساير اماكن مذهبي ، مراكز سلامتي و ساير اماكن عمومي و ساير روشهاي اطلاعرساني و آگاهسازي عمومي
( 3 ) 11ـ ترويج رعايت اصول شش گانه سلامت مكتب طب سنتي در ميان آحاد جامعه
( 3 ) 12ـ طراحي و ترويج الگوي سلامت مادر و كودك بر اساس آموزه ها و تعاليم اسلامي منطبق بر طب سنتي
( 3 ) 13ـ تشكيل بانك اطلاعاتي داروهاي سنتي در دسترس و ايجاد سامانه ثبت داروهاي سنتي و طبيعي و ارائه اطلاعات دارويي
( 3 ) 14ـ تدوين آيين نامه نظارت بر فعاليت هاي حوزه طب سنتي با همكاري نهادهاي ذي ربط دولتي و غير دولتي
( 4 ) 15ـ طراحي و استقرار مدلهاي مناسب ارتقاء كيفيت ، ارزيابي عملكرد ، استانداردسازي كليه فرايندها و خدمات
( 4 ) 16ـ نيازسنجي و تعيين ظرفيت نيروي انساني مورد نياز براي پذيرش از طريق برنامههاي مصوب
( 5 ) 17ـ تربيت نيروي انساني متخصص با ايجاد گرايش ، دوره ، رشته و ميان رشته هاي تخصصي در زمينه هاي مختلف طب سنتي بر اساس نياز و با توجه به آمايش آموزش عالي كشور
( 5 ) 18ـ شناسايي و حمايت ويژه از مراكز دانشگاهي ممتاز در عرصه طب سنتي و داروسازي سنتي و اعطاي مأموريتهاي ملي به اين مراكز در جهت رفع نيازهاي نظام سلامت كشور
( 5 ) 19ـ استفاده از منابع ايراني ـ اسلامي طب سنتي و ترويج آنها
( 5 ) 20ـ شناسايي و صيانت و به كارگيري ميراث معنوي و منابع معتبر علمي ضمني و تصريحي طب سنتي ايراني ـ اسلامي به ويژه از طريق هماهنگي بين بخشي با سازمان ميراث فرهنگي
( 5 ) 21ـ تدوين كتب مرجع ، منابع درسي تخصصي و دستورالعملهاي كاربردي طب سنتي
( 5 ) 22ـ استخراج روش هاي درماني سنتي ( در دو حوزه پزشكي و دامپزشكي ) و گردآوري منابع شفاهي طب مردمي بر اساس اندوخته هاي طبي فرهنگ هاي متنوع فلات ايران
( 5 ) 23ـ توسعه و تقويت دوره هاي آموزشي كوتاه مدت و بازآموزي طب سنتي
( 5 ) 24ـ تبيين ، ترويج و نهادينه سازي آموزههاي مبتني بر طب سنتي ايراني ـ اسلامي در نظام آموزش پزشكي كشور
( 5 ) 25ـ ايجاد زمينه مناسب براي بهره مندي از اندوخته هاي درمانگران سنتي و انتقال به نسل هاي بعدي
( 5 ) 26ـ تصويب و انتشار جهاني منشور « مباني نظري طب سنتي ايراني ـ اسلامي » ، به منظور درج نام طب سنتي ايراني ـ اسلامي به عنوان يك مكتب شناخته شده هم رديف ساير مكاتب معتبر طب ، در متون اصلي بين المللي
( 6 ) 27ـ برقراري روابط پايدار و همكاري هاي بين المللي و كاربردي با مراكز معتبر طب سنتي دنيا ، به ويژه جهان اسلام
( 6 ) 28ـ مطالعات تطبيقي ، بين نظام طب سنتي ايراني ـ اسلامي با طب سنتي ساير ملل و طب كلاسيك
( 6 ) 29ـ برنامه ريزي براي بهره گيري مؤثر از ظرفيت ها ، تجربيات و آموزه ها و منابع طب سنتي ساير ملل و نيز از ظرفيت هاي طب كلاسيك
( 6 ) 30ـ گسترش پوشش بيمه اي خدمات طب سنتي با تأكيد بر اصل عدالت اجتماعي
( 7 ) 31ـ تعرفهگذاري خدمات و متناسبسازي نرخ خدمات ( دولتي و خصوصي ) با ساير خدمات سلامت و حمايت بيمهها از اين خدمات
( 7 ) 32ـ اولويت دادن به خريد محصولات و فرآوردههاي طب سنتي توسط بخش هاي دولتي و خدمات بيمهاي اين محصولات
( 7 ) 33ـ حمايت از سرمايهگذاري بخش خصوصي در توليد و تجاريسازي و صادرات محصولات و فرآوردههاي طب سنتي
( 7 ) 34ـ تشويق بيمه ها به سرمايه گذاري در طب سنتي به عنوان طب پيشگيري به منظور كاهش هزينه هاي درمان
( 7 ) 35ـ توليد شناسنامه سلامت در چارچوب مقررات وزارت بهداشت ، همراه با اخلاط مزاجي براي افراد جامعه
( 8 ) 36ـ تأسيس و تقويت مراكز رشد واحدهاي فناوري در عرصه طب سنتي و داروسازي سنتي ( حداقل 20 مركز در سال چشمانداز )
( 8 ) 37ـ راهاندازي حداقل 5 مجله علمي و پژوهشي به زبان فارسي و بين المللي در زمينه دستاوردهاي علمي و پژوهشي طب سنتي و كاربرد آن در طب نوين و كلاسيك
( 8 ) 38ـ اختصاص حداقل 5% اعتبارات پژوهشي دانشگاههاي علوم پزشكي به پژوهش هاي طب سنتي و كاربرد آن در طب كلاسيك و نوين
( 8 ) 39ـ تأسيس شبكه تحقيقاتي طب سنتي و توسعه فعاليتهاي آن
( 8 ) 40ـ طراحي و ارائه آموزشهاي مداوم ، كوتاه مدت ، حين خدمت ، به داروسازان در نظام ارائه خدمات طب سنتي
( 9 ) 41ـ طراحي ، حمايت و تأمين منابع براي تأسيس و توسعه زير ساخت هاي فناوري و توليد و صادرات داروسازي سنتي ، فرآورده هاي بهداشتي ـ آرايشي ، مكمل ها و فرآورده هاي غذايي بر اساس دانسته هاي طب سنتي
( 9 ) 42ـ تأسيس موزه احياء و حفظ آثار و ميراث طب سنتي
( 10 ) 43ـ حمايت از تأسيس ، گسترش و توانمندسازي مراكز و مؤسسات معتبر مردم نهاد مرتبط با حقوق بيماران و ارتقاي سطح مشاركت آنها در تصميم سازي
( 10 ) 44ـ تدوين ، تصويب و اجراي شيوهنامه ادغام طب سنتي و داروسازي سنتي در نظام ارائه خدمات سلامتي
( 11 ) 45ـ ايجاد و حمايت از كرسي نظريهپردازي طب سنتي ايراني ـ اسلامي
( 11 ) 46ـ ايجاد گرايشهاي ميانرشتهاي در حوزه طب سنتي و داروسازي سنتي و علوم انساني ، علوم اسلامي ، علوم اجتماعي
( 11 ) 47ـ تأسيس پژوهشكده مطالعات معرفتي مبتني بر بنيادهاي نظري ـ فلسفي طب سنتي ايراني ـ اسلامي
( 11 ) ماده 6 : ساز و كار اجرايي نمودن و نظارت بر اجراي سند گياهان دارويي و طب سنتي
1ـ شوراي عالي انقلاب فرهنگي وظيفه سياست گذاري كلان ، هماهنگي كلان و نظارت كلان بر اجراي اين سند را بر عهده دارد .
2ـ ستاد راهبري اجراي نقشه جامع علمي كشور وظيفه رصد اجراي اين سند را بر عهده داشته و بازنگري هاي لازم در سند و گزارش كلان مربوطه را در فواصل زماني مشخص به شوراي عالي انقلاب فرهنگي ارائه خواهد نمود .
3ـ ستاد توسعه علوم و فناوري گياهان دارويي و طب سنتي كه از اين پس ستاد خوانده مي شود ، وظيفه سياست گذاري اجرايي ، راهبري ، هماهنگي ، پايش شاخص ها و ايجاد ارتباطات بين دستگاهي لازم اعم از دولتي و خصوصي را براي گسترش فناوري و صنايع دانش بنيان در بخش گياهان دارويي و طب سنتي در چارچوب اين سند ، بر عهده دارد . اين ستاد داراي يك شورا و يك دبيرخانه است . تبصره دبيرخانه ستاد در معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري مستقر مي باشد .
الف ـ اعضاي شوراي ستاد عبارتند از : 1ـ معاون علمي و فناوري رئيس جمهور ( رئيس ستاد ) 2ـ وزير بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي ( نائب رئيس ستاد ) 3ـ وزير علوم ، تحقيقات و فناوري يا معاون ذي ربط 4ـ وزير جهاد كشاورزي يا معاون ذي ربط 5 ـ وزير صنعت ، معدن و تجارت يا معاون ذي ربط 6 ـ وزير كار تعاون و رفاه اجتماعي يا معاون ذي ربط 7ـ رئيس جهاد دانشگاهي 8 ـ رئيس مركز همكاري هاي فناوري و نوآوري رياست جمهوري 9ـ رئيس شوراي تخصصي حوزوي1 10ـ معاون طب سنتي وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي 11ـ معاون تحقيقات و فناوري وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي 12ـ نماينده ستاد راهبري اجراي نقشه جامع علمي كشور 13ـ چهار نفر از متخصصين و خبرگان مرتبط ، با حكم رئيس ستاد تبصره متخصصين به مدت 4 سال منصوب مي شوند و انتصاب مجدد آنها بلامانع است . دو نفر از متخصصين به پيشنهاد وزير بهداشت ، درمان و آموزش پزشكي و با حكم رييس ستاد منصوب مي شوند . 14ـ دبير ستاد تبصره دبير ستاد توسط رئيس ستاد به مدت 4 سال انتخاب مي شود و انتصاب مجدد ايشان بلامانع است .
ب ـ وظايف ستاد به شرح ذيل مي باشد :
1ـ سياست گذاري اجرايي ، هماهنگي ، پايش ، پيگيري ارتباطات بين دستگاهي براي گسترش فعاليت ها و رصد اقدامات در حوزه هاي تعريف شده در اين سند
2ـ تهيه و تدوين برنامه عملياتي براي اجرايي سازي اقدامات سند در هر سال
3ـ هدايت و پيگيري تعاملات بين بخش هاي دولتي و خصوصي براي دستيابي به اهداف اين سند
4ـ حمايت مادي و معنوي علمي ، اطلاعاتي ، تسهيل گري از شركت هاي دانش بنيان و نيز از طرح هاي داراي ظرفيت فناوري و تجاري سازي 5 ـ حمايت هاي تشويقي از فعاليت هاي علمي و فناوري و اقتصاد دانش بنيان در بخش گياهان دارويي و طب سنتي مبتني بر آيين نامه هاي مصوب در شوراي ستاد
6 ـ بررسي تحولات داخلي و بين المللي اين بخش به منظور دستيابي به اهداف اين سند و ارائه پيشنهاد اصلاحات لازم براي بازنگري و به روز رساني سند به ستاد راهبري اجراي نقشه جامع علمي كشور
7ـ ارزيابي مستمر و نظارت بر حسن اجراي برنامه هاي محول شده به دستگاه ها و همچنين پايش شاخصها و ارائه گزارش سالانه به ستاد راهبري اجراي نقشه جامع علمي كشور تبصره اين گزارش شامل ميزان تحقق اهداف دو حوزه « گياهان دارويي و فرآورده هاي گياهي » و « طب سنتي » و مقادير شاخص هاي سند و همچنين فرايند استخراج آنها خواهد بود
. 4ـ ستاد موظف است ظرف مدت شش ماه پس از تصويب سند ، عناوين شاخص هاي سند را در پنج سرفصل پژوهش و فناوري ، آموزش و سرمايه انساني ، اقتصادي ، سلامت و نيز زيرساختي تدوين نموده و به تأييد ستاد راهبري اجراي نقشه جامع علمي كشور برساند .
5 ـ دولت موظف است بودجه هاي مورد نياز ستاد را در قالب يك رديف مستقل در لوايح بودجه سنواتي و برنامه هاي توسعه پنج ساله پيش بيني نمايد .
6 ـ ساختار تشكيلاتي و شرح وظايف دبيرخانه ستاد ، در ستاد تهيه و به تصويب مراجع ذي صلاح قانوني خواهد رسيد .
ماده 7ـ اين مصوبه مشتمل بر يك مقدمه ، 7 ماده و 6 تبصره در جلسه 735 مورخ 25/ 4/ 1392 شوراي عالي انقلاب فرهنگي به تصويب رسيد و از تاريخ تصويب لازم الاجراست و كليه مصوبات و سياست هاي قبلي مغاير ، لغو و بلا اثر خواهد بود . رئيس جمهور و رئيس شوراي عالي انقلاب فرهنگي ـ محمود احمدي نژاد